نقد و بررسی فیلم The Nun مطلب ویژه

نقد و بررسی فیلم The Nun

مجموعه فیلم‌های The Conjuring جزو یکی از بهترین و پرطرفدارترین فرنچایزهای ژانر ترسناک در دنیای هالیوود بوده‌اند. به طوری که دو فیلم اصلی مجموعه را می‌توان جزو پرچم‌داران فیلم‌های ترسناک چند سال اخیر به حساب آورد. فیلم‌هایی که به شهرت بزرگی در سطح جهانی دست یافتند و به لطف کارگردان توانمندشان یعنی جیمز وان، بخشی از به یادماندنی‌ترین سکانس‌ها در میان فیلم‌های ترسناک را به ارمغان آوردند. یکی از ویژگی‌های شاخص مجموعه‌ فیلم‌های ترسناک The Conjuring این است که داستان‌هایش را از مستندات و اتفاقاتی که در دنیای واقعی رخ داده‌اند الهام گرفته است و همین موضوع باعث شد از اهمیت ویژه‌ای بین دوست‌داران ژانر ترس و وحشت برخوردار شود. این سری تا به امروز اسپین‌ آف‌های متعددی را هم به خود دیده و فیلم‌های Annabelle و Annabelle: Creation جزو دو اسپین‌ آف قبلی این مجموعه هستند که البته از نظر کیفی فاصله زیادی با مجموعه اصلی دارند. فیلم The Conjuring 2 که در سال 2016 به اکران رسید، دارای کلوزآپ‌های بسیار ترسناک و سکانس‌های به یادماندنی زیادی بود. از صحبت‌های آقای ادوود در قالب یک دختربچه گرفته تا صحنه مربوط به وارونه شدن اتاق و افتادن صلیب‌های روی دیوار. این فیلم پر بود از سکانس‌های فوق‌العاده‌ای که توسط یک استاد ژانر ترس و وحشت کارگردانی شده بودند و موجب شهرت بسیار بیشتر فیلم The Conjuring 2 نسبت به فیلم قبلی‌اش شدند. یکی از سکانس‌های بسیار معروف و البته ترسناک این فیلم، مربوط به قسمتی می‌شد که لورین وارن در اتاق خانه‌اش تحت آزار و اذیت یک شیطان باستانی به نام وَلَک قرار گرفت. همان‌جایی که سایه یک راهبه روی دیوار حرکت کرد و سپس به نقاشی همسر لورین که از کابوس شب قبلش کشیده بود جان بخشید. سکانسی با اجرا و کارگردانی حرفه‌ای استادانه ویرا فارمیگا و جیمز وان که حتی در سطح دنیای مجازی هم سر و صدای زیادی به پا کرد و دست به دست پخش شد. دلیل اصلی‌اش هم کانسپتی بود که در شخصیت‌پردازی راهبه حضور یافته در سکانس به نمایش در آمد. این راهبه تنها با همان حضور کوچک و بسیار کوتاهش در فیلم The Conjuring 2، به چنان شهرتی دست پیدا کرد که کمپانی وارنر بروس به عنوان ناشر این مجموعه، تصمیم به تولید یک فیلم اختصاصی در رابطه با این کاراکتر تحت عنوان The Nun (راهبه) گرفت. تصمیمی که شاید در ظاهر هیجان‌انگیز و بسیار خواستنی به نظر برسد، اما آغازی بود برای بازارگرمی بیشتر و سواستفاده از یک کاراکتر به شهرت رسیده. در ادامه مطلب با بازی‌مگ همراه باشید تا به بررسی فیلم The Nun بپردازیم.

یک سکانس کوتاه به چنان شهرتی در سطح جهانی دست یافت که به طور اختصاصی برایش یک ساعت و نیم فیلم تولید کردند. چه می‌کند این جیمز وان!

جای جیمز وان خالی! تنها وصفی که از فیلم اختصاصی مربوط به آن کاراکتر فوق مخوف با آن کلوزآپ دیوانه کننده‌اش در فیلم The Conjuring 2 می‌توان داشت. فیلم The Nun در حالی به طور اختصاصی مربوط به وَلَک فیلم The Conjuring 2 است که تمام تصویر ذهنی‌مان را راجع به شاهکاری که در آن فیلم دیده بودیم و توسط جیمز وان خلق شده بود، تغییر می‌دهد. ولک یا همان راهبه خودمان، هنگامی ترسناک به نظر می‌رسید که درک مشخص و قابل لمسی از جزئیات صورت، صدا و حتی هویتش نداشتیم. هنگامی که تنها سایه‌اش را درحال قدم زدن برروی دیوار می‌دیدیم و سپس یک جامپ اسکیر (Jump Scare) کوتاه که صورتش را در کسری از ثانیه با جلوه‌ای ترسناک نشان‌مان می‌داد. نه حالا که در فیلم The Nun می‌توان طی چند شات طولانی صورت زشت و مسخره‌اش را در نور بسیار زیاد، موشکافانه بررسی کرد. یا حتی در قسمتی دیگر چند دیالوگی هم با صداگذاری‌ای که برای تمام کاراکترهایی تحت عنوان «پیرزنی با صدای ترسناک شیطانی» استفاده می‌شود و مدت زیادی است که به یک کلیشه تبدیل شده است، از او شنید! اگر بخواهیم صادق باشیم، به همان اندازه که ولک در حضور کوتاهش در The Conjuring 2 ما را ترساند، The Nun در مقابلش یک جوک مسخره است که ترس‌هایمان از کاراکتر ولک را از بین می‌برد و اصلا فراموش می‌کنیم که روزی همین کاراکتر تنها در چند ثانیه داشت زهره‌مان را می‌ترکاند.

حکمرانی خدا در این مکان به پایان می‌رسد

داستان را می‌توان سرسری گرفته‌ شده‌ترین رکن فیلم The Nun دانست. انگار طوری بوده که عده‌ای از سوی وارنر بروس رفته‌اند بالای سر کوین هاردی و تیم فیلمسازی‌اش و آن‌ها را مجبور به شروع پروسه ضرب‌العجلی تولید یک فیلم راجع به آن راهبه در فیلم The Conjuring 2 کرده‌اند. از همین جهت هیچ ایده نابی برای این کاراکتر بسیار جذاب و پرپتانسیل نداشته‌اند و نتیجه، داستانی بسیار کلیشه‌ای است که شاید خلاصه داستانش را در خلاصه داستان خیلی از فیلم‌های دیگر خوانده باشید! ماجرای یک صومعه‌سرای تسخیرشده که راهبه‌هایش یا به شکل وحشیانه‌ای کشته شده‌اند و یا دست به خودکشی زده‌اند و خودشان را از دروازه صومعه‌سرا حلق‌آویز کرده‌اند. حالا یک راهبه تازه‌وارد به نام خواهر آیرین (با بازی تیسا فارمیگا) که هنوز سوگندش را یاد نکرده‌؛ به همراه یک کشیش به نام پدر برک (دمیان بیچیر)، برای سر در آوردن از علت حوادث زنجیره‌ای و بسیار وحشتناک این محل، وارد صومعه‌سرا می‌شوند و چند شبی را در این مکان سپری می‌کنند. با اینکه داستان فیلم کلیشه‌ای به نظر می‌رسد، کوین هاردی همچنان می‌توانست در عمل، روایت جذاب‌تری از داستان اصلی داشته باشد. داستانی که توسط جیمز وان ایده‌پردازی و توسط گری داوبرمن فیلمنامه‌نویسی شده است. فیلم The Nun از حیث داستانی، بستر مورد نیاز برای به تصویر کشیدن یک فیلم سرتاسر وحشت با یک آنتاگونیست افسانه‌ای را داشت؛ اما متاسفانه در عمل، نتوانست به یک روایت مطلوب و درخور کاراکتری با پتانسیل ولک دست یابد.

فیلم The Nun اما در کنار تمام این نقاط ضعفش، نقاط قوتی هم دارد. ویژگی مثبتی که سبب جذاب به نظر رسیدن فیلم شده و شاید همین، دلیلی است برای فروش بسیار خوبش نسبت به مقدار فروش مجموعه اصلی The Conjuring.

نورپردازی‌ها و قاب‌بندی‌های فیلم از میان تمام ارکان آن، حرف اول را می‌زنند.

فیلمبرداری و نورپردازی. دو ویژگی مثبت و از مهم‌ترین نقاط قوت فیلم The Nun هستند. همانطور که می‌دانید، حوادث فیلم همزمان با مجموعه The Conjuring نیستند و برهه زمانی آن بر می‌گردد به سال 1952 میلادی و روستایی در نزدیکی بخارست در کشور رومانی. صومعه‌سرایی که در فیلم مشاهده می‌کنیم، یک ساختمان بسیار قدیمی است که تاریخ ساختش مربوط می‌شود به دوره زندگانی حضرت مسیح. از همین جهت شاهد معماری رومانی بسیار باشکوهی در نمای این ساختمان هستیم. ساختمانی با برج‌های باریک و بلند و پر از مجسمه‌های بزرگی که تماما با رنگ‌های تیره و مشکی رنگ‌آمیزی شده‌اند. از طرفی در نمای ساختمان یادگاری‌هایی از دوران جنگ جهانی هم به چشم می‌خورند و رابطه مستقیمی با کهن‌سال‌تر به نظر رسیده شدن این ساختمان دارند. اکثر محیط‌هایی که در سکانس‌های فیلم مشاهده می‌کنیم، دارای نور بسیار کمی هستند و جوی سنگین و خفقان آور تمام سکانس‌های فیلم را فرا گرفته است. در محیط‌های اطراف صومعه‌سرا و به ویژه قسمت‌های مربوط به قبرستان، شاهد مه‌گرفتگی و طراحی محیط‌های بسیار جذابی هستیم که ظاهر فیلم را همزمان بسیار ترسناک و کاریزماتیک نشان می‌دهند. به طور کلی اگر کوین هارتی در بخشی از فیلم The Nun سنگ تمام گذاشته باشد و آن را به حد مطلوب رسانده باشد؛ همین فضاسازی‌های اتمسفریک و جو بسیار سنگین و تاریک فیلم است که توجه هر طرفدار ژانر ترسی را به خودش جلب می‌کند.  کاراکتر شیطانی و مخوف ولک با بازی بانی آرنوس با آن گریم جالبش، پتانسیل بسیار زیادی برای تبدیل شدن به یک پروژه سینمایی سرتاسر ترس و وحشت داشت؛ اما متاسفانه شاهد نقص‌های فراوانی در فیلم The Nun هستیم. ایده سر و کله زدن با ارکان مذهبی در فیلم‌های ژانر ترس و وحشت، تاریخ انقضای خود را از دست داده و دیگر طالب فیلم‌های بیشتر در رابطه با افراد یا مکان‌های تسخیر شده، کشیش‌ها و مکان‌های مقدس و مواردی از این قبیل، نیست. از همین جهت آثاری مثل فیلم The Nun دیگر جذابیت گذشته را برای مخاطبین این ژانر ندارند. شاید اگر این فیلم ده سال قبل به اکران رسیده بود، هم‌اکنون به عنوان یکی از بهترین‌های ژانر ترس و وحشت از آن یاد می‌شد. اما امروزه دنیای سینما و به ویژه ژانر ترس و وحشت، به سطوح جدیدی دست پیدا کرده است و فیلمسازان باید ایده‌های جدیدتر و خلاقانه‌تری را برای ترساندن مخاطبین خود به کار بگیرند.