نقد و بررسی The Caligula Effect Overdose

تا به حال به این موضوع فکر کرده بودید که چه می‌شد اگر سری Persona با Yandere Simulator ترکیب می‌شد و زمینه‌ی داستانی Angel Beats را به خود می‌گرفت؟ خب The Caligula Effect Overdose، به خوبی پاسخ این سؤال شما را می‌دهد و به عنوان نسخه‌ی ریمستری که پس از دو سال از زمان عرضه‌ی بازی قبلی منتشر شده، تبدیل به یکی از عناوینی می‌شود که اگر از طرفداران سر سخت JRPG باشید، ارزش یکبار تجربه‌ی کامل را برای شما دارد و اگر هم که علاقه‌ای به این سبک ندارید، می‌تواند یک شانس عالی برای لذت بردن از آن و علاقمند شدنتان به سبک نقش آفرینی ژاپنی شود.

متأسفانه (!) از آنجایی که خود من نسبت به آثار شرقی ارادت خاصی دارم و حداقل عناوین مهم آن را، حتی اگر شده برای مدتی کوتاه تجربه کرده‌ام، به صراحت می‌توانم بگویم که The Caligula Effect Overdose یک کولون واقعی از روی سری پرسونا است که آنقدر در زمینه‌های مختلف (بجز گرافیک) به آن شباهت دارد که اگر در سطح بهتری ساخته می‌شد، می‌توانستم بگویم که قرار است تبدیل به نسخه‌ی ششم سری پرسونا شود! ولی خب راستش را که بخواهید، کولون بودن همیشه هم چیز بدی نیست؛ نمونه‌اش عناوینی که همه چیزشان را از سری Diablo وام گرفته‌اند و تبدیل به عناوینی محبوب هم شده‌اند و یا شوترهایی که بنیان گذار ریشه‌های آنها، شوترهای بزرگتری مانند سری CoD و Battlefield بوده‌اند. خود The Caligula Effect Overdose هم یکی از آن بازی‌هایی است که از عناوین بسیار زیادی و به شدت بسیار زیادی وام گرفته و خود را شبیه آنها ساخته است؛ اما به هیچ وجه نمی‌توان از این موضوع گذر کرد که سازندگان این عنوان، حداقل به اندازه‌ی کافی در ایجاد یک ترکیب درست و قابل قبول بر اساس عناصری که تعداد زیادی از انها ساخته‌ی خود آنها نیستند، مهارت داشته‌اند تا در نهایت بتوانند یک بازی خوب و لذت بخش را بر پایه‌ی این عوامل بنا کنند و به آن ارزشی بیشتر از یک کپی بی خاصیت ببخشند.

اگر انیمه‌ی 13 قسمتی Angel Beats را تماشا کرده باشید و همچنان داستان آن را به یاد داشته باشید، احتمالاً دیگر نیازی ندارید که از داستان اصلی TCEO اطلاعی داشته باشید! داستان TCEO در دنیای مجازی ساخته شده توسط دو ایدل عجیب و غریب پیش می‌رود که قصد دارند تا مردم را از رنج و عذاب دنیای واقعی رها کنند و آنها را در یک اتوپیای مجازی قرار دهند. قضیه اما به همین سادگی‌ها هم نیست و بازی از همان لحظه‌ی افتتاحیه‌ی خود، این موضوع را مدام به شما گوشزد می‌کند که قرار نیست همه چیز همانطور که قولش به مردم این سرزمین داده شده بود آرمانی پیش برود و در همان لحظات اول، شخصیت اصلی با افرادی مواجه می‌شود که ظاهری عجیب و غریب و ترسناک دارند. پس از فرار شخصیتتان و اتفاقات مختلفی که پس از آن برایتان پیش می‌آید، متوجه می‌شوید که ایدلی که در ابتدای بازی او را مشاهده کرده بودید و میو نام دارد، به شریک خود که حالا در سمت شما قرار دارد خیانت کرده و مردم را در این شهر مجازی حبس کرده است. ولی با این وجود شما و دیگر کسانی که توانایی مشاهده‌ی آن افراد عجیب و غریب را دارند، تنها کسانی هستید که می‌توانند تفاوت این دنیا با جهان واقعی را تشخیص دهند و به همین جهت، توانایی‌های خاصی که بر آمده از درد و رنج‌های موجود در قلب آنهاست به آنها اعطا شده است تا با استفاده از آنها بتوانند با افرادی که نمی‌خواهند بهشت دروغین خود را از دست بدهند مبارزه کنند.

اگر تا به حال در چنین محیط عجیب و غریبی قرار نگرفته باشید، داستان بازی به خودی خود می‌تواند برایتان هیجان انگیز و جالب باشد (با این کاری ندارم که این ایده چند هزار بار دیگر در چند هزار اثر دیگر راه یافته و همگی ما هم حداقل شاهد یکی از آنها بوده‌ایم!)؛ اما اگر این اولین باری است که به سراغ یک بازی ژاپنی آنهم در سبک JRPG می‌روید، شاید روایت فوق العاده کند داستان کمی برایتان اذیت کننده باشد. از آنجایی که ژاپنی‌ها چندان به روایت سریع و یکسره‌ی داستان اعتقادی ندارند و سبک نقش آفرینی ژاپنی هم که طبق روال عادیش باید طولانی و گسترده باشد، زمینه را کاملاً برای یک روایت کند و پر از متن‌های حوصله سر بر آماده کرده است که البته این موضوع فقط یک زمینه است و خود سازندگان هم برای اینکه سنگ تمام گذاشته باشند، روایت داستانشان را هم کمی کندتر کرده‌اند تا مدت زمان نهایی بازی بسیار بیشتر از محتوای مفید آن باشد.

گذشته از روایت نه چندان سریع بازی (!) شخصیت پردازی می‌تواند تا حدی به کاهش ضعف بی محتوایی بازی کمک کند. ولی با این حال نباید از TCEO انتظار شخصیت‌هایی در حد و اندازه‌ی سری پرسونا داشته باشید. درواقع شخصیت پردازی بازی به اندازه‌ی کافی خوب انجام شده تا جایی برای ایراد گرفتن از آن وجود نداشته باشد اما هنگامی که از بازی انتظار داریم تا پایش را فراتر بگذارد و شخصیت‌هایش را دوست داشتنی‌تر و بهتر از چیزی که در حال حاضر هستند بکند، با مانعی رو به رو می‌شویم که نمی‌گذارد شخصیت‌های بازی برایمان خاطره ساز و به یاد ماندنی شوند. شاید بسیاری از عناوین دارای چنین شخصیت پردازی از یاد رفتنی و نه چندان خوبی باشند، ولی سازندگان TCEO دست کم به این نکته اشراف داشته‌اند که اگر قرار نیست شخصیت‌هایشان به یاد ماندنی شوند، آن‌ها را به حدی برسانند که دست کم در هنگام بازی بتوانند یک تجربه‌ی قابل قبول را برای مخاطب به ارمغان بیاورند و باعث جذابیت نسبی داستان شوند.

از کوئست های اصلی بازی که بگذریم، The Caligula Effect Overdose دارای کوئست های فرعی فراوانی هم هست که تمام آنها مربوط به 500 NPC حاضر در بازی و شخصیت‌های فرعی همراه شماست. قبل از هر چیزی بیایید درباره‌ی آن 500 ان پی سی صحبت کنیم که قطعاً تعداد آنها چیزی فراتر از تصور است. اول از همه که می‌توانید برای هریک از اینان پی سی‌ها و شخصیت‌های فرعی داستانی، یک کوئست متفاوت را در نظر بگیرید که در نهایت باعث باز شدن قابلیت خاصی برای تجهیز کردن شخصیت‌های قابل بازی خواهد شد و از سوی دیگر رابطه‌ی شما را با این افراد بهبود می‌بخشد و باعث می‌شود تا بتوانید از آنها در مبارزات استفاده‌ی بیشتری ببرید. نکته‌ی هیجان انگیز دیگر بازی، دقیقاً همین نکته است که به شما اجازه می‌دهد تا هریک از کسانی را که با انها صحبت کرده‌اید و سطح رابطه‌ی خود را به دوستی رسانده‌اید، وارد پارتی خود کنید و از آنها در مبارزات استفاده کنید. حالا از داستان ان پی سی‌های معمولی بگذرید و به سراغ شخصیت‌های همراه بروید. این شخصیت‌ها علاوه بر اینکه از همان کوئست های تک مرحله‌ای برخوردار هستند، هریک دااری داستان خاص خود هستند که می‌توانید در طول بازی، با وارد شدن به اتاق باشگاه و صحبت کردن با شخصیت‌های مختلف، وارد داستان آنها شوید و در طول این سناریوها، رابطه‌ی خود را با این افراد بهبود بخشید.

علاوه بر برخوردهای رو در رو و عادی موجود در بازی، شما به یک شبکه‌ی اجتماعی پیچیده و به درد بخور هم دسترسی دارید که به شما امکان ارتباط بیشتر با افراد مختلف را می‌دهد. این شبکه‌ی اجتماعی که WIRE نام دارد، به شما این امکان را می‌دهد تا در گروه باشگاه با اعضا چت کنید و همچنین درباره‌ی هدف بعدی کوئست لاینی که در آن قرار دارید سؤال کنید. از سوی دیگر می‌توانید با پیام دادن به دوستانتان با آنها صحبت کنید و رابطه‌ی خود را با آنها تقویت کنید. این شبکه‌ی اجتماعی علاوه بر قابلیت چت کردن، به شما صفحه‌ی گسترده‌ای از روابط دانش آموزان را می‌دهد که این صفحه برای باز کردن قفل ارتباطات بسیاری از دانش آموزان و آگاه شدن از پاداشی که در عوض به پایان رساندن کوئست لاین آن‌ها به شما داده خواهد شد بسیار کاربردی خواهد بود.

گذشته از بخش کوئست لاین و شبیه ساز دبیرستان که ویژگی‌های کاملاً جدیدی را معرفی می‌کنند، The Caligula Effect Overdose از نظر بخش مبارزات هم در سطح خوبی قرار دارد و مبارزاتی غنی و واقعاً چند لایه را به مخاطبش عرضه می‌دارد. هر مبارزه در بازی از سه بخش تشکیل شده است. بخش‌های اول و دوم هر مبارزه که برای انتخاب حرکت موردنظر و انجام دادن آن هستند، همانند هر بازی جی آر پی جی و نوبتی دیگری انجام می‌شوند و با توجه به انیمیشن‌های بازی و محدودیت‌های فراوان در انتخاب حرکات موردنظر، احتمالاً سطح بازی را هم به عنوان یک بازی نقش آفرینی ژاپنی پایین بیاورند؛ اما اصلی‌ترین ویژگی مبارزات TCEO، وجود قسمت هیجان انگیزی به نام Chain Mode است که احتمالاً نظیر آن را تا به حال در هیچ کجا ندیده‌اید. از آنجایی که اکثر انیمیشن‌های مبارزات بازی حالت هک‌اند اسلش دارند و در طول مبارزات شاهد کامبوهای پیوسته و سریعی هستیم، ترکیب این حرکات می‌تواند علاوه بر اینکه به زیبایی مبارزات بیفزاید، با پیوسته نگه داشتن آنها باعث افزایش بیشتر لول شخصیت‌های شما شود.

حالت چین مود، پس از انتخاب هر حرکت برای یک شخصیت در مبارزات فعال می‌شود. در این حالت بازی وارد حالتی فانتومی می‌شود و حرکات بعدی شما و دشمنانتان را در قالب یک مبارزه‌ی فرضی نمایش می‌دهد. شما در طول نمایش این حالت، می‌توانید به حرکاتی که هریک از شخصیت‌های حاضر در مبارزه (از جمله دشمنان) انجام می‌دهد اشراف داشته باشید و با استفاده از این موضوع، بتوانید زمان بندی دقیقی را برای کاهش صدمه‌ای که به شخصیت‌هایتان وارد می‌شود استفاده کنید و یا با استفاده از این ویژگی، بتوانید چند دشمن را به طور همزمان از پیش رویتان بردارید. زمان بندی حرکات شخصیت‌ها، علاوه بر اینکه یک حالت کلی و عادی برای انتخاب حرکت‌هایی مانند دفاع کردن و یا تغییر مکان دادن در زمین مبارزه دارد، در حالت چین مود هم یک تایم لاین را در اختیار شما قرار می‌دهد تا بتوانید با عقب انداختن زمان اجرای حرکت مد نظرتان، با ذخیره کردن یکی از سه حرکتی که هر شخصیت در هر نوبت توانایی انجامش را دارد، بتوانید آزادی عمل بیشتری در مبارزات داشته باشید. هرچند که هر حرکت در بازی دارای مدت زمان کوتاهی برای آماده شدن شخصیت است و به همین جهت تنظیم کردن دقیق زمان این حرکات و از سوی دیگر، کنترل کردن آنها برای همزمان شدن با حرکات دیگر اعضای حاضر در پارتیتان همگی کاملاً سرگرم کننده و استراتژیک خواهند بود.

ولی از هرچه که بگذریم، The Caligula Effect Overdose در ریمستر بودن واقعاً افتضاح عمل می‌کند. اگر نسخه‌ی 2016 این عنوان را تجربه کرده باشید، مطمئناً از مشکلات شدید بازی در بخش گرافیکی و فوق العاده قدیمی بودن ظاهر آن خبر دارید. ظاهر نسخه اول بازی که در حد و اندازه‌ی نسل ششم بود، با بهبودهای سازندگان و تلاش‌های آنها، حالا تقریباً در سطح عناوین نسل هفتم قرار می‌گیرد! ولی بدترین قسمت ماجرا این است که انیمیشن‌های بازی واقعاً غیرقابل تحمل و اعصاب خورد کن از آب درآمده‌اند (بهتر است بگویم که از اول چنین وضعی وجود داشته است). از آنجایی که بازی واقعاً از نظر داشتن میان پرده‌های درست و حسابی لنگ می زند و جز چند سینماتیک انیمه‌ای کوتاه، نمی‌توانیم میان پرده‌ی قابل قبول دیگری را شاهد باشیم، در کل مدت بازی شاهد انیمیشن‌های فوق العاده قدیمی و پرداخته نشده‌ای هستیم که حتی در مبارزات هم سر و کله‌شان پیدا می‌شود و حسابی توی ذوق می‌زنند.

از انیمیشن‌ها که بگذریم، بازی از نظر گرافیک فنی و طراحی مراحل هم حرف چندانی برای گفتن ندارد. مراحل بازی به علت گسترده بودن نقشه‌ی آن برای یک عنوان متوسط، اکثراً خالی هستند و جز چند آیتم مخفی و مبارزاتی که باعث باز شدن قفل آیتم‌های جدید می‌شوند، هیچ چیز غیر عادی و هیجان انگیز دیگری را در خود جای نداده‌اند و هر بخش از نقشه‌ی جهان بازی هم پر شده است از طبقات تکراری که هیچ یک تازگی خاصی برای مخاطب ندارند.

در بحث گرافیک فنی هم که واقعاً بازی حرفی برای گفتن نمی‌گذارد. نور پردازی ضعیف، کیفیت بسیار پایین تکسچرها، رندرینگ بسیار قدیمی بافت‌های سه بعدی و افکت‌های نسل ششمی، همگی از جمله موارد ضعف گرافیک فنی بازی هستند. حتی با وجود اینکه TCEO یک نسخه‌ی ریمستر است و انتظار بهتر شدن بازی حداقل در بخش گرافیک فنی را داریم، همه چیز به طرز بسیار ضعیفی همچنان در نسل‌های قبلی قرار دارد و موارد دیگری که هرکسی قطعاً در همان برخورد اول متوجه آن‌ها می‌شود.

هرچقدر که گرافیک فنی بازی بد کار کرده است و بر روی اعصاب کسانی که در نسل هشتم به تجربه‌ی این عنوان نشسته‌اند فشار می‌آورد، در مقابل گرافیک هنری بازی به شدت عالی کار می‌کندو زیبایی محیط‌های بازی را به رخ مخاطبش می‌کشد. از همان اولین لحظه‌ای که وارد بازی شوید، می‌توانید خود را در یک دنیای انیمه‌ای با نقش و نگارهای یک جهان نه چندان خارج از عرف (جز در چند منطقه‌ی خاص بأس فایت که همه چیز کاملاً حالتی رؤیایی به خود می‌گیرد) بیابید که گشت و گذار در آن، متاسفانه به علت طراحی مراحل ضعیف برای چند دقیقه‌ی اول جذاب است و پس از آن به علت تکراری شدن شدید محیط‌های بازی، همه‌ی پتانسیل گرافیک هنری از دست می‌رود و نمی‌توان بیشتر از آن چند دقیقه بر روی آن حساب باز کرد.

هرچه که نباشد، ما در اینجا با یک بازی ژاپنی رو به رو هستیم و به رسم عناوین شرقی، در بخش صداگذاری عملکرد بینظیری را خواهیم دید. صداگذاری شخصیت‌ها شاید یکی از معدود عواملی در بازی است که باعث خنثی شدن برخی عوامل منفی بازی می‌شود. درحالی که شخصیت پردازی بازی به علت میان پرده‌های قدیمی و اعصاب خورد کن ممکن است کمتر به چشم بیاید، این صداگذاری شخصیت‌هاست که در طول بازی به کمک آن‌ها می‌آید و باعث می‌شود تا به عنوان یک مکمل عالی برای عمیق‌تر شدن در شخصیت‌ها، به مشکل خاصی بر نخوریم و حتی راحت‌تر با آنها ارتباط برقرار کنیم.

از آنجایی که همه چیز در The Caligula Effect Overdose یک نقطه‌ی مقابلی دارد، موسیقی بازی هم دقیقاً به عنوان نقطه‌ی مقابل صداگذاری بازی، به شدت خسته کننده و تکراری است. با وجود اینکه داستان بازی در محیطی ایدل گونه جریان دارد و همه چیز بر اساس موسیقی‌هایی که انتاگونیست داستان یعنی میو می‌خواند پیش می‌رود؛ اما در طول بازی به هیچ وجه نمی‌توان از ترک لیست بازی راضی بود. تصور کنید که چندین دقیقه را در محیطی تکراری با یک جی پاپ دائماً پخش شونده می‌گذرانید و حتی در فایت‌ها و بدتر از آن در بأس فایت‌ها هم نمی‌توانید موسیقی جدیدی را بشنوید و باید همچنان از همان یکی دو ترکی که بازی برای هر بخش در نظر گرفته لذت ببرید (ترجیحاً موسیقی بازی را قطع کنید و سمفونی شماره‌ی 40 موزارت را برای خودتان پخش کنید!).

ولی گذشته از تمامی این موضوعات، می‌خواهم در پایان راجع به بزرگترین ایراد The Caligula Effect Overdose صحبت کنم. بگذارید کاملاً رو راست باشم، TCEO به هیچ وجه هویت مختص به خودش را ندارد. امیدوارم جمله‌ی من را اشتباه تفسیر نکنید. نداشتن هویت و ژن اختصاصی برای یک بازی، می‌تواند دو حالت داشته باشد: اول اینکه بازی در زیر نام اثر یا آثاری که از آنها تقلید کرده از بین برود و رسماً به خاکستر تبدیل گردد و یا اینکه بتواند کمی خود را از سایه‌ی نام‌های دیگری که با آنها پیوند خورده است بیرون بکشد و با وجود بی هویتی، بازهم تبدیل به یک بازی با ارزش شود.

با وجود اینکه The Caligula Effect Overdose شدیداً به سمت دسته‌ی اول تمایل دارد، ولی خوشبختانه به دلیل داشتن نو آوری های مختص به خود تبدیل به یک بازی با ارزش تجربه می‌شود؛ ولی وجود چنین موضوعی باعث نمی‌شود تا ایراد بی هویتی بازی از بین برود. این بازی به معنای واقعی کلمه بی هویت است. می‌توانید هزاران اثر دیگر را بیابید که هریک از آنها بخشی از ویژگی‌های این بازی را در خود جای و آنها را به TCEO وام داده‌اند. ولی سازندگان این اثر هم چندان کم کاری نکرده‌اند و با وجود ناتوانی علنیشان درباره‌ی هویت بخشی به ساخته‌شان، توانسته‌اند یک بازی خارج از سایه‌ی سری پرسونا را روانه‌ی بازار کنند که شاید برای بسیاری، جذابیت‌های خاص خود را هم داشته باشد.